Khi biến đổi khí hậu khiến việc trồng cà phê Arabica ngày càng bất lợi, nhiều nông dân Brazil chuyển sang giống Robusta — một lựa chọn kháng nhiệt, kháng hạn, năng suất cao hơn. Bài viết phân tích nguyên nhân, xu hướng và ảnh hưởng đến thị trường cà phê toàn cầu
Bối cảnh: Brazil – quốc gia cà phê hàng đầu thế giới
Brazil từ lâu đã giữ vị trí “ông vua” trong ngành cà phê toàn cầu, chiếm khoảng 1/3 sản lượng cà phê thế giới. Truyền thống là trồng nhiều cà phê Arabica — giống nổi bật với hương vị dịu nhẹ, phức hợp — được ưa chuộng trong các dòng cà phê “premium”. Wikipedia
Tuy nhiên, trong những năm gần đây, nhiều dấu hiệu cho thấy Arabica đang gặp áp lực lớn do biến đổi khí hậu: nhiệt độ tăng, hạn hán, lượng mưa không ổn định — tất cả làm xáo trộn điều kiện sinh trưởng lý tưởng của giống này. ScienceDirect
Khi môi trường biến đổi, nông dân Brazil buộc phải tìm giải pháp bền vững hơn — và Robusta đang nổi lên như một ứng viên sáng giá.
Arabica – dễ tổn thương trước biến đổi khí hậu
Giống Arabica ưa thích khí hậu ổn định, mát mẻ, độ ẩm phù hợp. Commercial Khi nhiệt độ tăng trên ngưỡng khoảng 30°C, cây có thể phát triển bất thường, sinh trưởng kém, giảm năng suất. Mongabay
Thêm vào đó, hạn hán kéo dài và lượng nước mưa không ổn định khiến đất khô kiệt, thiếu ẩm — điều kiện rất bất lợi cho Arabica. Nhiều vùng canh tác truyền thống của Brazil có thể trở nên không phù hợp để trồng Arabica vào năm 2050. Vietnam
Thực tế, theo nghiên cứu gần đây, biến đổi khí hậu đã ảnh hưởng nặng nề đến sản lượng Arabica ở Brazil — khiến nông dân mất mùa, thu nhập giảm, rủi ro tăng cao. ScienceDirect
Robusta – giống cà phê “cứng cáp” hơn trước áp lực môi trường
Trong bối cảnh đó, Robusta — với khoa học là Coffea canephora — thể hiện rõ lợi thế khi chịu nhiệt, chịu hạn, kháng sâu bệnh tốt hơn Arabica. Rabobank
Ngoài ra, Robusta thường cho năng suất cao hơn, chi phí canh tác thấp hơn, mang lại lợi ích kinh tế rõ rệt cho người trồng
Chính vì vậy, nhiều nông dân Brazil đã quyết định chuyển đổi sang Robusta, nhằm duy trì sản lượng và ổn định thu nhập trong bối cảnh thời tiết không còn thuận lợi như trước. Bnews
Xu hướng chuyển đổi tại Brazil: Robusta đang bứt phá
-
Trong vài năm gần đây, sản lượng Robusta ở Brazil tăng nhanh — mức tăng trưởng khoảng 4,8% mỗi năm, trong khi Arabica chỉ tăng 2–2,5%.
-
Theo một báo cáo gần đây, Brazil được đánh giá có tiềm năng dẫn đầu thị trường Robusta toàn cầu, thậm chí có thể cạnh tranh sòng phẳng với quốc gia đứng đầu hiện tại về Robusta
-
Với cơ cấu đất đai rộng lớn, nhiều vùng có thể được khai hoang để trồng Robusta mà không phải phá rừng — điều này rất phù hợp trước các quy định nghiêm ngặt về môi trường.
Không chỉ nông dân nhỏ, cả các vùng sản xuất quy mô lớn, doanh nghiệp xuất khẩu cũng đang đẩy mạnh phát triển Robusta.
Cà phê Robusta chất lượng cao — không còn là “hạng 2”
Trước đây, Robusta thường được coi là “hạt cà phê rẻ, dùng cho cà phê hòa tan hoặc pha trộn” — bị đánh giá thấp so với Arabica.
Tuy nhiên, khi nông dân Brazil cải tiến kỹ thuật — từ thu hoạch, sấy, phân loại đến chế biến — Robusta đang dần thay đổi định kiến. Một số loại Robusta cao cấp (specialty robusta) đã được sản xuất, đáp ứng cả những khách hàng khó tính, tìm kiếm hương vị đặc trưng, mạnh mẽ hơn.
Dòng Robusta chất lượng cao đang được sự chấp nhận rộng rãi hơn, gây tiếng vang trong cả thị trường nội địa và quốc tế.
Tác động đến thị trường cà phê toàn cầu
Việc Brazil — nguồn cung cà phê lớn — chuyển hướng mạnh sang Robusta sẽ ảnh hưởng lớn đến cán cân cung – cầu toàn cầu:
-
Nhu cầu Robusta tăng cao: do thị trường tách cà phê hòa tan, cà phê pha máy, espresso blends… ưa chuộng Robusta vì giá thành rẻ hơn, hương vị mạnh, body đậm. Rabobank
-
Giá Robusta có thể tăng do nguồn cung ổn định hơn từ Brazil, cạnh tranh với các quốc gia sản xuất Robusta truyền thống.
-
Arabica có thể trở nên “xa xỉ” hơn: nếu diện tích Arabica bị thu hẹp, nguồn cung giảm, giá Arabica — vốn được ưa chuộng trong cà phê specialty — có thể biến động mạnh. hedgepointglobal
Đối với các quốc gia sản xuất cà phê khác (như Việt Nam, Indonesia…), xu hướng này đồng nghĩa với cơ hội — khi Robusta trở thành hàng hóa được săn đón hơn; nhưng cũng là thách thức, khi cạnh tranh gay gắt hơn.
Bài học cho Việt Nam & người trồng cà phê nói chung
Dù Việt Nam — đặc biệt các vùng như Di Linh (Lâm Đồng) — đã quen với Robusta, nhưng sự dịch chuyển ở Brazil mang đến bài học quý giá:
-
Thích nghi với biến đổi khí hậu: Nên nghiên cứu, ứng dụng giống cây, kỹ thuật canh tác phù hợp; đừng phụ thuộc vào một giống truyền thống nếu nó dễ tổn thương trước khí hậu biến động.
-
Đầu tư vào chất lượng: Robusta có thể không chỉ là cà phê “giá rẻ” — nếu chăm chút từ khâu thu hoạch, sấy, chế biến — có thể trở thành sản phẩm cao cấp, được thị trường quốc tế chấp nhận.
-
Đa dạng hóa chuỗi giá trị: Kết hợp giống, kỹ thuật, chế biến sâu — để tăng khả năng cạnh tranh.
Với kinh nghiệm thực tế từ Brazil, các nông hộ ở Việt Nam hoàn toàn có thể học hỏi để phát triển bền vững hơn, đặc biệt trong bối cảnh khí hậu ngày càng khó đoán.
Sự chuyển hướng của Brazil từ Arabica sang Robusta không chỉ đơn thuần là thay đổi về giống cây — mà là minh chứng rõ ràng cho ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến nông nghiệp toàn cầu.
Robusta, với khả năng chịu nhiệt, chịu hạn, năng suất cao hơn — đang được xem lại với con mắt tích cực hơn: không còn là “giá rẻ”, mà là một lựa chọn bền vững, ổn định, với tiềm năng tăng trưởng mạnh trong thị trường cà phê toàn cầu.
Đối với cộng đồng người yêu cà phê, điều này cũng mở ra một chương mới: đa dạng hơn về hương vị, phong phú hơn về lựa chọn — và có lẽ, một tách cà phê Robusta chất lượng cao từ Brazil hoặc Việt Nam trong tương lai chờ bạn khám phá.
Đừng bỏ lỡ bất kỳ biến động nào của thị trường cà phê – truy cập ngay giacafe.vn để cập nhật giá mới nhất và phân tích chuyên sâu mỗi ngày!
Holine: 09789 888912
Mail: giacafe.vn@gmail.com
Facebook: https://www.facebook.com/giacafe.vn
