Biến Động Tỷ Giá USD/VND Ảnh Hưởng Thế Nào Đến Lợi Nhuận Xuất Khẩu Cà Phê 2025?

Phân tích tác động của tỷ giá USD/VND đến lợi nhuận xuất khẩu cà phê Việt Nam. Cập nhật xu hướng thị trường, giải pháp phòng ngừa rủi ro và cơ hội cho doanh nghiệp cà phê trong năm 2025.

1. Bối cảnh thị trường cà phê xuất khẩu của Việt Nam

Việt Nam hiện là một trong những quốc gia xuất khẩu cà phê hàng đầu thế giới, đặc biệt mạnh trong phân khúc Robusta. Theo số liệu mới nhất, trong sáu tháng đầu năm 2025, xuất khẩu cà phê của Việt Nam đã đạt khoảng 5,45 tỷ USD với gần 953.900 tấn, gần bằng kim ngạch cả năm 2024. Đà tăng giá xuất khẩu bình quân cũng từng giúp ngành cà phê ghi dấu ấn khi đạt mức cao nhất từ trước đến nay. Báo điện tử

Tuy nhiên, đằng sau con số kim ngạch ấn tượng ấy là những biến động tài chính và ngoại hối mà doanh nghiệp phải đối mặt. Trong đó, tỷ giá USD/VND đóng một vai trò cực kỳ quan trọng — nó không chỉ quyết định doanh thu quy đổi, mà còn ảnh hưởng đến chi phí sản xuất, nhập khẩu nguyên liệu, và rủi ro tài chính.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng phân tích:

Cơ chế ảnh hưởng của biến động tỷ giá tới hoạt động xuất khẩu cà phê
Tác động hai chiều lên lợi nhuận
Cách doanh nghiệp & nông dân ứng phó để tối ưu hóa hiệu quả

Việt Nam là quốc gia xuất khẩu cà phê lớn thứ hai thế giới

2. Tỷ giá USD/VND trong xuất khẩu cà phê — Vai trò & cơ chế

Thanh toán bằng USD, quy đổi sang VND

Phần lớn hợp đồng xuất khẩu cà phê được thanh toán bằng USD, bởi đây là đồng tiền quốc tế được chấp nhận rộng rãi. Khi hợp đồng thanh toán được thực hiện, doanh nghiệp sẽ quy đổi số USD thu được sang VND nếu cần sử dụng trong thị trường nội địa hoặc chi trả chi phí bằng VND.

Do đó, nếu tỷ giá USD/VND tăng (tức VND mất giá so với USD), cùng một lượng USD sẽ quy đổi thành nhiều VND hơn — mang lại lợi thế cho doanh nghiệp xuất khẩu. Ngược lại, nếu tỷ giá giảm, số VND nhận được sẽ ít hơn.

Tỷ giá và chi phí đầu vào, nhập khẩu

Không phải toàn bộ chi phí đầu vào đều bằng VND. Trong ngành cà phê, doanh nghiệp có thể phải nhập khẩu:

Bao bì, túi đóng gói
Hóa chất xử lý, phụ gia
Máy móc, thiết bị rang xay, bảo quản
Phí vận chuyển quốc tế, logistics

Khi USD mạnh lên so với VND, chi phí nhập khẩu (tính bằng USD) sẽ đội lên nếu doanh nghiệp chưa có biện pháp phòng ngừa rủi ro tỷ giá.

Tác động lan tỏa đến thị trường nội địa & nông dân

Biến động tỷ giá không chỉ ảnh hưởng phía doanh nghiệp xuất khẩu, mà còn lan tỏa đến khâu thu mua cà phê tại các vùng trồng:

Nếu doanh nghiệp dự đoán tỷ giá sẽ tiếp tục mạnh lên, họ có thể đẩy nhanh thu mua từ nông dân để chuyển thành USD và tránh rủi ro.
Trái lại, nếu tỷ giá được dự báo giảm, doanh nghiệp có thể kiềm chế mua vào, gây áp lực giảm giá thu mua trong nước.

Do đó, nông dân trong vùng trồng cà phê cũng bị ảnh hưởng gián tiếp — họ có thể thu được giá thấp hơn nếu doanh nghiệp gặp áp lực tỷ giá.

Vai trò của tỷ giá USD/VND trong xuất khẩu cà phê

3. Tác động của biến động tỷ giá đến lợi nhuận xuất khẩu cà phê

Khi tỷ giá USD/VND tăng — Cơ hội cho doanh nghiệp xuất khẩu

Doanh thu quy đổi sang VND sẽ gia tăng đáng kể, nếu hợp đồng thanh toán bằng USD.
Doanh nghiệp có thể thu lợi “ngoài dự kiến” nếu kiểm soát tốt chi phí đầu vào.
Nông dân có thể có lợi nếu giá thu mua nội địa được điều chỉnh tăng theo sự lạc quan của doanh nghiệp.

Tuy nhiên, lợi ích này không tuyệt đối nếu:

Chi phí đầu vào nhập khẩu hoặc nguyên liệu có thành phần ngoại tệ cao
Doanh nghiệp vay vốn bằng ngoại tệ, mất chênh lệch tỷ giá
Tình trạng lạm phát nội địa do áp lực nhập khẩu tăng giá ăn mòn lợi nhuận

Theo tờ Nhân Dân, mặc dù tỷ giá tăng giúp doanh nghiệp xuất khẩu hưởng lợi khi quy đổi, nhưng nếu VND tiếp tục mất giá mạnh, sẽ có nguy cơ tạo ra nhập khẩu lạm phát, làm chi phí trong nước tăng cao, “ăn mòn” lợi nhuận. Báo Nhân Dân

Khi tỷ giá USD/VND giảm — Rủi ro không nhỏ

Doanh thu USD khi quy đổi sang VND giảm, ảnh hưởng trực tiếp đến biên lợi nhuận.
Nếu doanh nghiệp mua nguyên liệu hoặc vật tư trong VND giai đoạn trước, việc quy đổi ít hơn làm áp lực tài chính.
Trong điều kiện cạnh tranh, doanh nghiệp có thể bị thua thiệt so với đối thủ từ quốc gia có tỷ giá ổn định hoặc “thuận chiều”.

Ngoài ra, đối với doanh nghiệp có vốn vay bằng USD, nếu tỷ giá giảm (USD yếu), khoản vay có thể chuyển lợi về phía doanh nghiệp, nhưng nếu doanh nghiệp cần trả lời chủ nợ USD thì phải cân nhắc kỹ.

4. Thực trạng biến động & dữ liệu thị trường cà phê Việt Nam

Trong năm 2025, xuất khẩu cà phê lign lũy kế 9 tháng đạt 1,23 triệu tấn và 6,98 tỷ USD, tăng ~61,4 % về trị giá so với cùng kỳ năm trước. vietnambiz
Giá xuất khẩu bình quân 5 tháng đầu năm đạt 5.726 USD/tấn — mức cao nhất từng ghi nhận.
Tuy nhiên, trong tháng 5/2025, xuất khẩu cà phê giảm về lượng và giá trị so với cùng kỳ, cho thấy dấu hiệu biến động không ổn định. VnEconomy
Trên thị trường trong nước, giá cà phê nhân xô dao động khoảng 119.600 – 120.000 đồng/kg tại các tỉnh Tây Nguyên vào giữa tháng 9 năm 2025. VOV

Những con số này cho thấy ngành cà phê đang trong giai đoạn “kỳ vọng cao – rủi ro lớn”: có lợi nếu tận dụng tốt, nhưng dễ bị ảnh hưởng nếu không chủ động quản trị tài chính.

Thực trạng biến động & dữ liệu thị trường cà phê Việt Nam

5. Giải pháp & chiến lược phòng ngừa rủi ro tỷ giá

Dùng hợp đồng kỳ hạn (Forward contract) hoặc hợp đồng tương lai

Doanh nghiệp có thể ký hợp đồng bảo hiểm tỷ giá — nghĩa là cam kết mua/bán ngoại tệ ở mức giá cố định trong tương lai, giảm thiểu rủi ro biến động.

Đa dạng hóa đối tác & thị trường

Việc không phụ thuộc vào một quốc gia hoặc đồng tiền nhất định giúp doanh nghiệp linh hoạt hơn khi tỷ giá biến động so với các đồng tiền khác.

Cân đối giữa nguồn thu và chi phí ngoại tệ

Nên cân đối lượng ngoại tệ thu được và chi phí cần thanh toán ngoại tệ. Nếu doanh nghiệp nhập khẩu nhiều, nên cân nhắc vay nợ bằng đồng nội tệ hoặc sử dụng các công cụ tài chính bảo hiểm.

Theo dõi & phân tích biến động ngoại hối

Các doanh nghiệp nên có đội ngũ hoặc sử dụng dịch vụ chuyên theo dõi biến động USD/VND, chính sách tiền tệ quốc tế — ví dụ như biến động lãi suất Fed, chính sách tỷ giá của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.

Tăng giá trị gia tăng cho sản phẩm cà phê xuất khẩu

Thay vì chỉ xuất khẩu cà phê thô, doanh nghiệp nên đầu tư chế biến sâu, rang xay, cà phê hòa tan, thương hiệu riêng — giúp giảm ảnh hưởng trực tiếp từ biến động ngoại hối và nâng cao lợi nhuận trên mỗi đơn vị sản phẩm.

Tỷ giá USD/VND là một yếu tố cực kỳ quan trọng ảnh hưởng đến lợi nhuận xuất khẩu cà phê. Trong giai đoạn USD mạnh lên, doanh nghiệp có thể hưởng lợi khi quy đổi doanh thu ra VND, nhưng đồng thời phải đối mặt với áp lực chi phí ngoại tệ, nhập khẩu, lạm phát nội địa. Khi tỷ giá giảm, doanh thu và biên lợi nhuận dễ bị “ổ gà”.

Do đó, doanh nghiệp và các chủ thể trong chuỗi ngành cà phê cần chủ động hơn trong: